Tochtige paarden - Wat u moet weten

De oestrus bij paarden is een cruciaal onderdeel van de voortplantingscyclus van merries en speelt een essentiële rol voor paardeneigenaren, vooral in de fokkerij. Een hengstige merrie vertoont karakteristieke tekenen die erop wijzen dat ze klaar is om te paren. Het begrijpen van dit natuurlijke proces, dat door hormonen wordt aangestuurd, is cruciaal om het ideale moment voor inseminatie te bepalen.

In deze blogpost gaan we dieper in op de oestrus, de cyclus en het gedrag van de merrie. Ook geven we waardevolle tips om jouw merrie optimaal door deze fase te begeleiden.

Wat is oestrus bij paarden?

Loopsheid, ook wel oestrus genoemd, is de fase in de voortplantingscyclus van een merrie waarin ze vruchtbaar is en klaar om te paren. Een hengstige merrie vertoont duidelijke gedragsveranderingen die erop duiden dat ze ontvankelijk is voor hengsten. Deze fase duurt meestal 5 tot 7 dagen en komt elke 19 tot 24 dagen voor. Gedurende deze periode ondergaan de merries hormonale veranderingen die worden versterkt door de invloed van licht en temperatuur. De cyclus van de merrie is sterk afhankelijk van het seizoen. In de lente en de zomer zijn er langere dagen nodig om de bronst te bevorderen, terwijl er in de winter een zogenaamde rustfase (anoestrus) plaatsvindt.

De voortplantingscyclus van de merrie

De voortplantingscyclus van de merrie is een complex, hormonaal gestuurd proces dat is onderverdeeld in vier hoofdstadia. Elk van deze fasen speelt een cruciale rol bij de voorbereiding van de merrie op de voortplanting en eventuele dracht. De cyclus is seizoensgebonden en wordt sterk beïnvloed door externe factoren zoals daglicht en temperatuur. Vooral in het voorjaar en de zomer, wanneer de dagen langer zijn, wordt de cyclus van de merrie actiever, terwijl er in de winter een rustfase ontstaat.

1e oestrus (loopsheid)

Oestrus, ook wel bronst genoemd, is de vruchtbare fase van de cyclus waarin de merrie klaar is om te paren. Deze fase duurt ongeveer 5 tot 7 dagen en wordt gekenmerkt door aanzienlijke gedragsveranderingen die aangeven dat de jongen klaar zijn om te paren. Tijdens de oestrus rijpen de follikels in de eierstokken. Het stijgende hormoon oestrogeen zorgt voor de kenmerkende symptomen zoals frequent urineren, staartliften en een verhoogde interesse in hengsten. Bij een hengstige merrie is het vaak ook mogelijk om de vulva te laten 'zwaaien', een ander duidelijk teken dat de merrie klaar is om te paren. Aan het einde, meestal op de 4e of 5e dag, vindt de eisprong plaats. Hierbij komt de eicel vrij uit de follikel en kan deze bevrucht worden.

2e metestrus

De metestrus vindt direct na de eisprong plaats en duurt ongeveer 2 tot 3 dagen. Tijdens deze fase vormt zich uit het resterende folliculaire weefsel het zogenaamde corpus luteum. Het corpus luteum produceert het hormoon progesteron, dat verantwoordelijk is voor het in stand houden van een mogelijke zwangerschap. Progesteron bereidt de baarmoeder voor op de innesteling van een bevruchte eicel en zorgt ervoor dat de merrie in deze fase niet meer hengstig is. Tijdens de metestrus toont de merrie geen interesse meer in hengsten en neemt haar vruchtbaarheid af.

3. Diestrus

Diestrus is het langste deel van de cyclus en duurt ongeveer 14 dagen. Gedurende deze periode is de merrie niet ontvankelijk voor hengsten en vertoont geen tekenen van dracht. Het corpus luteum blijft actief en blijft progesteron produceren ter ondersteuning van een mogelijke zwangerschap. Als de eicel echter niet bevrucht is, wordt het gele lichaam tegen het einde van deze fase afgebroken en daalt het progesteronniveau. Deze daling van de hormonen zorgt ervoor dat de volgende oestrus begint en de cyclus opnieuw begint.

4. Oestrus

Anestrus is de fase van seksuele inactiviteit en vindt plaats in de wintermaanden, wanneer het aantal uren daglicht afneemt. Gedurende deze periode zijn de hormoonspiegels van de merrie erg laag en vertoont ze geen symptomen. Anoestrus is een soort 'rustfase' voor de voortplantingsorganen van de merrie, omdat de cyclus in deze periode niet actief is. In de winter ondergaan de merries een zogenaamde 'lichtafhankelijkheid', wat wil zeggen dat langdurige duisternis de hormoonproductie onderdrukt en zo hun voortplantingsvermogen op pauze zet.

Tekenen van een loopse merrie

Er zijn verschillende fysieke en gedragsmatige signalen die erop wijzen dat een merrie hengstig is. U moet deze signalen goed in de gaten houden om het beste moment voor inseminatie niet te missen. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Vaak plassen : Een hengstige merrie plast vaker, vooral in de buurt van hengsten. Dit dient als signaal dat ze bereid zijn om te paren.

• Gedrag tegenover hengsten : De merrie toont een toegenomen interesse in hengsten, zoekt hun nabijheid op en is merkbaar opener.

• Golvende vulva : Een van de duidelijkste tekenen is het zogenaamde "golven" van de vulva, waarbij deze snel open en dicht gaat.

• Staart optillen : De merrie tilt haar staart regelmatig op en legt deze opzij, zodat de hengst er gemakkelijker bij kan.

Het gedrag van de merrie tijdens de oestrus verschilt per individu. Sommige merries worden in deze periode onrustig of zelfs agressief, terwijl andere juist meer interesse in hengsten tonen. U moet goed op de gedragsveranderingen van uw merrie letten om te bepalen wanneer ze vruchtbaar is.

Inseminatie: het ideale moment

Voor paardeneigenaren en -fokkers is het moment van inseminatie van cruciaal belang om een ​​succesvolle dracht te garanderen. De eisprong vindt plaats tegen het einde van de oestrus, meestal op de vierde of vijfde dag. Omdat het sperma van de hengst enkele dagen in het voortplantingsstelsel van de merrie kan overleven, wordt aanbevolen om de merrie ongeveer 24 tot 48 uur vóór de eisprong te laten dekken of kunstmatig te insemineren.

Bij kunstmatige inseminatie is het vooral belangrijk om het exacte tijdstip van de eisprong te bepalen, omdat ingevroren sperma slechts een beperkte overlevingstijd heeft (12 tot 24 uur). Om het ideale moment te bepalen, kunnen veterinaire tests zoals echografie worden gebruikt om de groei van de haarzakjes te controleren.

Hormonale controle van oestrus bij paarden

Oestrus wordt gereguleerd door een complex hormonaal proces waarbij de hormonen oestrogeen en progesteron een centrale rol spelen. Deze hormonen beïnvloeden de gehele cyclus van de merrie en bepalen ook het karakteristieke gedrag tijdens de oestrus. Wanneer de oestrogeenspiegels tijdens de oestrus stijgen, vertoont de merrie typisch gedrag, zoals een grotere interesse in hengsten en meer urineren.

In sommige gevallen kunnen hormonale stoornissen een negatief effect hebben op de merrie. Wanneer deze aandoeningen optreden, kan de oestrus onregelmatig worden of zelfs helemaal stoppen. Dergelijke hormonale onevenwichtigheden moeten door een dierenarts worden onderzocht om de oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te starten.

Een stabiele hormoonbalans is essentieel voor een normaal verloop van de cyclus en een gezonde voortplantingsfunctie van de merrie.

Problemen tijdens de oestrus: continue oestrus en cyclusstoornissen bij uw paard

Sommige merries hebben last van continue oestrus, waarbij de oestrus langer dan 10 dagen duurt. Dit kan worden veroorzaakt door hormonale onevenwichtigheden waarbij de follikels in de eierstokken niet goed worden afgebroken. Langdurige loopsheid kan leiden tot onrust en prikkelbaarheid bij de merrie. Dit dient door een dierenarts te worden onderzocht.

Typische symptomen van aanhoudende hitte zijn:

• Aanhoudend urineren

• Aanhoudende prikkelbaarheid

• Toenemende interesse in hengsten

Regelmatige veterinaire controle van de cyclus is essentieel om dergelijke aandoeningen in een vroeg stadium te detecteren en te behandelen.

Winterhitte: de invloed van de seizoenen op uw paard

De cyclus van de merrie is sterk afhankelijk van de seizoenen. In de wintermaanden, wanneer de dagen korter worden, vindt de zogenaamde winterslaap (anestrus) plaats. Gedurende deze periode bronstte de merrie helemaal niet of slechts zeer onregelmatig. Deze fase duurt meestal van september tot maart. Naarmate de dagen in het voorjaar langer worden, begint de cyclus opnieuw en worden de merries regelmatiger hengstig.

Ondersteuning van de merrie tijdens de oestrus

Veel merries kunnen goed omgaan met de hormoonschommelingen tijdens de oestrus. Sommige merries kunnen echter symptomen ervaren die extra ondersteuning vereisen. Er zijn verschillende maatregelen die u kunt nemen om uw merrie in deze tijd te ondersteunen:

1. Voeding : Aangepaste voeding kan helpen om hormoonschommelingen te reguleren. Bepaalde kruiden, zoals monnikspeper en duizendblad, staan ​​erom bekend de hormoonspiegels van de merrie te stabiliseren en krampen te verlichten.

2. Stressvermindering : Een rustige omgeving en regelmatige beweging zorgen ervoor dat de merrie meer ontspannen door de bronsttijd heen komt. Zorg ervoor dat u uw merries niet onnodig stress bezorgt, omdat dit hun cyclus kan beïnvloeden.

3. Dierenarts : Als uw paard ernstige symptomen of een onregelmatige cyclus heeft, dient u een dierenarts te raadplegen om hormonale stoornissen of andere gezondheidsproblemen uit te sluiten.

Kruiden ter ondersteuning van hengstige merries

Verschillende natuurlijke kruiden kunnen helpen de hormoonbalans te stabiliseren en het welzijn van de merrie tijdens de loopsheid te verbeteren. De meest populaire kruiden zijn:

• Monnikspeper (Vitex agnus-castus) : Dit kruid staat bekend om zijn hormoonregulerende werking en kan helpen bij gedragsproblemen tijdens de oestrus.

  

• Vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris) : Vrouwenmantel ondersteunt de vruchtbaarheid en kan een krampstillend effect hebben, waardoor ongemakken tijdens de oestrus worden verlicht.

  

• Duizendblad (Achillea millefolium) : Duizendblad heeft een kalmerende werking en wordt vaak gebruikt om krampen te verlichten.

  

Conclusie over oestrus bij paarden

Oestrus bij merries is een complex, hormonaal gestuurd proces dat cruciaal is voor het voortplantingssucces. Een goed begrip van deze natuurlijke cyclus is niet alleen van groot belang voor fokkers, maar ook voor paardeneigenaren. Hierdoor kunnen zij het gedrag van hun dieren beter interpreteren en optimaal inspelen op de behoeften van hun hengstige merries.

De fysieke en gedragsmatige tekenen die een hengstige merrie vertoont, variëren van frequent urineren en het optillen van de staart tot een toegenomen interesse in hengsten. U moet op deze signalen letten om het ideale moment voor inseminatie niet te missen, aangezien de eisprong gewoonlijk tegen het einde van de oestrus plaatsvindt.

Een grondige kennis van de voortplantingscyclus en de hormonale invloeden bij hengstige merries helpt om problemen zoals langdurige hengstigheid of cyclusstoornissen in een vroeg stadium te identificeren. Het is belangrijk om de hormoonbalans te stabiliseren, bijvoorbeeld door middel van gerichte voeding, stressvrij management of het gebruik van kruiden zoals monnikspeper en duizendblad, die het welzijn van merries tijdens de loopsheid kunnen bevorderen.

Timing speelt een cruciale rol bij kunstmatige inseminatie. Daarom is het belangrijk om hengstige merries regelmatig te controleren om het optimale moment voor succesvolle inseminatie te bepalen. Als u goed op de oestrus en het gedrag van uw dieren let, kunt u niet alleen de vruchtbaarheid van uw merries verbeteren, maar ook hun algemene welzijn in deze periode vergroten.

Kortom, oestrus is een onvermijdelijk, maar wel beheersbaar onderdeel van het leven van een merrie. Door zorgvuldige observatie, individuele verzorging en kennis van de cyclus en het gedrag van een hengstige merrie kunt u de gezondheid en vruchtbaarheid van uw merrie optimaal ondersteunen en op de lange termijn succesvolle fokresultaten behalen.