08 september, 2024

Peesbeschadiging bij paarden: een uitgebreide gids voor paardeneigenaren

Peesbeschadigingen zijn een van de meest voorkomende blessures bij paarden, vooral bij atletisch actieve dieren. Deze schade kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en prestaties van uw paard. In deze gedetailleerde gids leert u alles wat u moet weten over peesbeschadigingen bij paarden: van de oorzaken tot de symptomen en van de diagnose tot de behandeling en preventie. Wij bieden u uitgebreide informatie om uw paard zo goed mogelijk te verzorgen en langdurige schade te voorkomen.

Wat is peesbeschadiging bij paarden?

Peesbeschadigingen bij paarden zijn verwondingen of ziektes aan de pezen. Deze behoren tot de belangrijkste structuren in het bewegingsapparaat van een paard. Pezen zijn vezelachtige weefselstructuren die spieren met botten verbinden en daardoor een cruciale rol spelen bij krachtoverbrenging en beweging. Ze zorgen ervoor dat het paard kan bewegen door de kracht die in de spieren ontstaat, over te brengen op de botten. Deze elastische strengen zijn extreem veerkrachtig, maar ook gevoelig voor overbelasting en blessures, vooral bij grote belasting.

Pezen bestaan voornamelijk uit collageenvezels. Deze vezels bieden een hoge treksterkte, maar hebben slechts een beperkte elasticiteit. Door deze geringe elasticiteit reageren pezen gevoelig op zware belastingen en kunnen ze bij overbelasting of verkeerde belasting gemakkelijk beschadigd raken. Paarden, vooral paarden die actief zijn in de sport of die regelmatig worden getraind, lopen een groter risico op peesbeschadigingen, omdat hun pezen aan extreme spanning worden blootgesteld bij snelle bewegingen, abrupte richtingsveranderingen en sprongen.

De structuur en functie van pezen bij paarden

Paardenpezen bestaan uit dicht, collageenachtig bindweefsel en hebben een relatief lage elasticiteit. Ze verbinden de spieren met de botten en brengen de kracht over die ontstaat door spiercontracties. Hun structuur zorgt ervoor dat pezen hoge belastingen kunnen weerstaan, maar deze eigenschappen maken ze ook vatbaar voor ziekten, vooral onder zware belasting.

Het buigpeessysteem in de voorbenen van het paard is bijzonder gevoelig voor peesblessures. Deze pezen dragen een groot deel van het lichaamsgewicht en vangen de krachten op die ontstaan bij het rennen, springen of plotselinge richtingsveranderingen.

Oorzaken van peesbeschadiging bij paarden

Peesbeschadigingen kunnen door verschillende factoren veroorzaakt worden. De meest voorkomende oorzaken zijn:

Overbelasting van pezen : Intensieve trainingsperiodes zonder voldoende herstelperiodes kunnen de pezen van een paard overbelasten en leiden tot peesblessures. Overmatige belasting zonder voldoende rustperiodes leidt tot microblessures die zich kunnen ophopen en grotere schade kunnen veroorzaken.
Onvoldoende warming-up van het paard : Een paard dat onvoldoende is opgewarmd, is gevoeliger voor blessures. Koude lasten verhogen het risico omdat de pezen niet over de benodigde flexibiliteit beschikken.
Onjuiste belasting : Ongelijke belasting, vaak veroorzaakt door een verkeerde stand van de hoef of ongelijkmatig beenwerk, kan leiden tot chronische peesproblemen.
Ongunstige bodemomstandigheden : Een te harde, gladde of oneffen ondergrond kan het risico op peesblessures vergroten. Trainen op dergelijke oppervlakken kan de belasting van de pezen aanzienlijk verhogen.
Plotselinge bewegingen : Plotselinge richtingsveranderingen, stops of hoge sprongen belasten de pezen enorm en kunnen leiden tot acute blessures.
Leeftijd van de paarden : Bij oudere paarden is de elasticiteit van het peesweefsel vaak verminderd, waardoor de kans op blessures groter is.

Symptomen van peesbeschadiging bij paarden

De tekenen van peesbeschadiging bij een paard zijn niet altijd direct zichtbaar, maar kunnen wel snel worden herkend. De meest voorkomende symptomen zijn:

Zwelling : Zwelling door peesbeschadiging treedt vaak direct op de aangetaste pees op. Dit kan lokaal of uitgebreid zijn.
Warmte : Beschadigde of ontstoken pezen zijn vaak warmer dan het omliggende weefsel, wat een teken van ontsteking kan zijn.
Kreupelheid : Kreupelheid kan variëren, afhankelijk van de ernst van de verwonding. Het ontstaat vaak plotseling, vooral bij acute peesblessures.
Pijngevoeligheid : Aanraking of druk op de aangetaste pees veroorzaakt vaak pijn en ongemak bij uw paard.
Veranderde bewegingen : Uw paard kan stijf of onzeker bewegen en bepaalde bewegingen vermijden.

diagnose van een peesblessure

Peesblessures dienen door een gekwalificeerde dierenarts te worden beoordeeld. Diagnostische maatregelen omvatten:

Klinisch onderzoek : De arts let op tekenen van ziekte, kreupelheid en zwelling om een eerste indicatie te krijgen over het type en de ernst van de verwonding.
Echografie : Deze methode geeft een gedetailleerd beeld van de peesstructuur en helpt de exacte locatie en omvang van de blessure te bepalen.
Magnetic resonance imaging (MRI) : In ernstige gevallen of voor een nauwkeurigere diagnose kan een MRI worden gebruikt om de verwonding nauwkeurig te beoordelen.

Het nauwkeurig vaststellen van een peesblessure is van cruciaal belang voor het kiezen van de juiste therapie en het voorkomen van schade op de lange termijn.

Eerste maatregelen bij peesbeschadiging

Als u vermoedt dat uw paard een peesblessure heeft, zijn snelle en correcte maatregelen belangrijk:

IJs : Koel het aangetaste gebied zo snel mogelijk af om de zwelling te verminderen. Hiervoor zijn ijspakkingen of speciale koelkousen geschikt.
Rust in de stal : Uw paard moet direct in de stal blijven om de aangetaste pees te beschermen en verdere spanning te voorkomen.
Informeer uw dierenarts : Neem onmiddellijk contact op met een dierenarts voor een nauwkeurige beoordeling en passende behandeling.

Behandeling van peesbeschadigingen bij paarden

De behandeling van een peesblessure hangt af van de ernst van de blessure. Algemene behandelingsmethoden omvatten:

Rust en bescherming : De belangrijkste maatregel bij peesbeschadiging is rust. Uw paard moet een lange tijd in de box blijven en mag niet verplaatst worden.
Koelen en verbinden : Regelmatig koelen en het aanleggen van een stabiel verband helpen zwelling en pijn te verminderen.
Ontstekingsremmende medicijnen : De dierenarts kan medicijnen voorschrijven om de ontsteking te bestrijden en het herstel te bevorderen.
Fysiotherapie : Na de acute fase kan fysiotherapie helpen de pees te versterken en de normale functie te herstellen.

Moderne therapiemethoden voor peesblessures

Naast de klassieke behandelmethoden zijn er ook moderne benaderingen die het genezingsproces kunnen versnellen:

Schokgolftherapie : Deze therapie maakt gebruik van mechanische schokgolven om de genezing van pezen te stimuleren en weefselregeneratie te ondersteunen.
Platelet-Rich Plasma (PRP) : Bij deze methode wordt het bloedplasma van het paard verwerkt en in de geblesseerde pees geïnjecteerd om de regeneratie te bevorderen.
Stamceltherapie : Stamcellen worden in het beschadigde weefsel geïnjecteerd om de regeneratie van de pees te versnellen en de genezing te bevorderen.
Lasertherapie : Met behulp van laserlicht wordt de bloedcirculatie in het weefsel gestimuleerd, wat de regeneratie kan bevorderen.

Revalidatie na peesbeschadiging

Revalidatie na peesblessures is een essentieel onderdeel van het genezingsproces en moet zorgvuldig worden gepland:

Langzaam hervatten van de training : Na de rustperiode moet het paard langzaam weer aan de training worden blootgesteld. In het begin worden er alleen kleine stapjes gezet, waarna het tempo en de duur worden opgevoerd.
Regelmatige controles : Uw dierenarts moet regelmatig controles uitvoeren om de voortgang van de genezing te bewaken en het revalidatieplan aan te passen.
Trainen op zachte ondergronden : Aan het begin van de revalidatie moet de training op zachte ondergronden plaatsvinden om de belasting van de pees tot een minimum te beperken.

Duur van genezing van peesbeschadiging

De genezingstijd van een peesblessure kan sterk variëren, afhankelijk van de ernst van de blessure:

Lichte verstuikingen : Deze kunnen, als ze goed worden behandeld, doorgaans binnen 6 tot 8 weken genezen.
Gedeeltelijke scheuren : Hierbij kan de genezingstijd enkele maanden duren, afhankelijk van de ernst van de scheur.
Volledige scheuren : Het genezen van volledige scheuren kan wel een jaar of langer duren. In sommige gevallen is een chirurgische ingreep noodzakelijk.

Langetermijngevolgen van peesbeschadiging

Zelfs na een succesvolle genezing is het peesweefsel vaak niet meer zo veerkrachtig als voorheen. Het risico op een nieuwe blessure blijft verhoogd. Het is belangrijk om na genezing een passend trainingsprogramma te volgen en de pezen regelmatig te controleren.

Preventie van peesbeschadigingen bij paarden

Het voorkomen van peesschade is cruciaal om het risico te minimaliseren:

Regelmatig opwarmen van paarden : Een goede warming-up vóór de training verhoogt de flexibiliteit van de pezen en vermindert het risico op blessures.
Geschikte ondergronden : Vermijd harde, oneffen of gladde ondergronden tijdens de training om de belasting van de pezen te verminderen.
Gevarieerde training : Door gevarieerd te trainen voorkomt u eenzijdige belasting en verkleint u de kans op peesblessures. Overbelasting moet worden vermeden.
Goede hoefverzorging : zorg ervoor dat uw hoef goed en regelmatig wordt verzorgd om verkeerde belasting en peesklachten te voorkomen.

Invloed van voeding op de peesgezondheid van uw paard

Voeding speelt een belangrijke rol bij de gezondheid van pezen:

Omega-3-vetzuren : Deze kunnen een ontstekingsremmende werking hebben en de genezing van peesziekten ondersteunen. Ze komen voor in lijnzaad en visolie.
Antioxidanten : Vitaminen zoals vitamine C en E helpen cellen te beschermen tegen schade en bevorderen genezing.
Collageen : Supplementen die collageen bevatten, kunnen de regeneratie van peesweefsel ondersteunen.

De rol van hoefijzers bij peesbeschadiging

Het juiste hoefijzer is cruciaal om peesschade te voorkomen:

Regelmatige controle : Laat de hoeven regelmatig controleren door een ervaren hoefsmid en indien nodig corrigeren.
Correcte hoefpositie : Een incorrecte hoefpositie kan leiden tot een incorrecte belasting van de pezen. Goed passende hoefijzers kunnen dit voorkomen.

Psychologische stress voor het paard tijdens de genezing

De periode van boxrust en beperkte beweging kan stressvol zijn voor uw paard:

Activiteiten : Plaats speelgoed of andere activiteiten in de bench om verveling te voorkomen.
Mentale stimulatie : Korte oefeningen en wandelingen aan de hand kunnen ervoor zorgen dat het paard mentaal bezig blijft en minder stress ervaart.

Langdurige zorg en nazorg

Ook nadat de peesschade is genezen, is regelmatige nazorg belangrijk:

Regelmatige controle : Laat de pezen regelmatig door een dierenarts controleren om er zeker van te zijn dat ze volledig geregenereerd zijn.
Aangepast trainingsplan : Het trainingsplan moet na genezing worden aangepast om het risico op een nieuwe blessure te minimaliseren.

Conclusie: Neem peesbeschadigingen bij paarden serieus en behandel ze op de juiste manier

Een peesbeschadiging is een ernstige blessure die niet alleen de bewegingsvrijheid van uw paard beïnvloedt, maar ook langetermijneffecten kan hebben op de gezondheid en prestaties van uw paard. Ze vereisen een uitgebreide en zorgvuldige aanpak om zowel acute symptomen te behandelen als de gevolgen op de lange termijn te minimaliseren.

1. Onmiddellijke reactie en juiste diagnose:

Zodra u vermoedt dat uw paard een peesblessure heeft, moet u snel handelen. Het onmiddellijk koelen van het aangetaste gebied en onmiddellijke rust zijn belangrijke eerste stappen. Het is van cruciaal belang om een dierenarts in te schakelen voor een nauwkeurige diagnose. Een nauwkeurige beoordeling, uitgevoerd door middel van klinisch onderzoek en beeldvormende technieken zoals echografie of MRI, maakt het mogelijk om de omvang van het letsel nauwkeurig te bepalen en de juiste therapie te starten.

2. Behandeling en therapie op maat:

De behandeling van peesbeschadigingen moet altijd individueel worden afgestemd op de ernst van de blessure en de specifieke behoeften van uw paard. Naast basisrust en bescherming kunnen moderne therapiemethoden zoals schokgolftherapie, bloedplaatjesrijk plasma (PRP) en stamceltherapie het genezingsproces aanzienlijk versnellen. Het is belangrijk om deze behandelingen in overleg met uw dierenarts te kiezen en uit te voeren om zo het best mogelijke resultaat te bereiken.

3. Geduld en gestructureerde revalidatie:

Na de acute analysefase begint de revalidatie. Dit is vaak het langste deel van het genezingsproces. Geduld is hierbij van het grootste belang. Het trainingsplan moet langzaam worden aangepast. Begin met korte stapjes en verhoog de intensiteit geleidelijk. Zorgvuldige controle door de dierenarts is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat de pees goed geneest en om het risico op terugval te minimaliseren.

4. Preventie en nazorg op lange termijn:

Zelfs na een succesvolle genezing is het werk nog niet voltooid. Peesbeschadigingen veroorzaken vaak een zekere verzwakking van het weefsel, waardoor een permanente aanpassing van het trainings- en verzorgingsplan noodzakelijk is. Regelmatige controles door een dierenarts en aanpassing van het trainingsplan zijn essentieel om herhaling van de blessure te voorkomen. Daarnaast moeten preventieve maatregelen, zoals een goede warming-up, geschikte bodemomstandigheden en goede hoefverzorging, voortdurend in het dagelijks leven worden geïntegreerd.

5. Holistische visie op de gezondheid van paarden:

De gezondheid van de pezen is nauw verbonden met de algehele gezondheid van uw paard. Een uitgebalanceerd dieet dat alle noodzakelijke voedingsstoffen voor gezonde pezen levert en een goede verzorging van de hoeven zijn net zo belangrijk als training en revalidatie. Ook de mentale en emotionele gezondheid van uw paard moet in acht worden genomen om stress te minimaliseren en het welzijn te bevorderen.

6. Onderwijs en preventie:

Kennis van de risicofactoren voor peesbeschadiging en de implementatie van passende preventiestrategieën zijn cruciaal om het risico op peesblessures te verkleinen. Informeer u regelmatig over de actuele ontwikkelingen in de paardengeneeskunde en pas uw verzorgings- en trainingsmethoden hierop aan.

Kortom, peesbeschadiging bij paarden is een ernstige zaak die uitgebreide expertise, tijdig medisch ingrijpen en zorgvuldige nazorg vereist. Door actief te zorgen voor de gezondheid en het welzijn van uw paard en aandacht te besteden aan preventieve maatregelen, kunt u het risico op peesbeschadigingen aanzienlijk verkleinen en ervoor zorgen dat uw paard een gezond en actief leven kan leiden.